Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İran ile yeni sınır kapıları açılması konusu da gündemimizdedir. Sınır illerimizin ekonomik kalkınmasını artırmaya matuf sınır ticaret merkezleri tesis edilmesi çalışmaları da devam ediyor.” dedi.
Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Türkiye ziyareti kapsamında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen “Türkiye-İran İş Forumu”na katıldı.
Türkiye-İran arasında ekonomik ve ticari işbirliğini daha da güçlendireceğine inandığı forumun hayırlara vesile olmasını dileyen Erdoğan, bu faaliyetin, ekonomik ve ticari ilişkilerde yeni projeleri, işbirliklerini ve yatırımları teşvik etmesini ümit ettiğini söyledi.
Erdoğan, bu etkinliğin tertiplenmesine katkı koyan tüm kurumlara teşekkür ederek, şöyle konuştu:
“Türkiye ve İran yaklaşık 170 milyonu aşan toplam nüfusa, muazzam kaynaklara ve insan gücüne sahip iki komşu ve kardeş ülkedir. Tarih boyunca medeniyetlere beşiklik yapmış ülkelerimiz arasında köklü, çok boyutlu ilişkiler mevcuttur. İran, ülkemizin Asya’ya açılan kapılarından biriyken, Türkiye de İran’ın Avrupa’ya açılan kapısıdır. Ülkelerimiz arasındaki iktisadi ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi için ciddi bir potansiyelin olduğunu görüyoruz. Bugüne kadar bu potansiyelden çeşitli sebeplerle yeterince istifade edemedik ama ticaret ve yatırımlar başta olmak üzere ilişkilerimizi halklarımızın refahını artıracak şekilde ileriye taşıma irademizi koruduk. Sayın Reisi ile gerçekleştirdiğimiz ikili ve heyetler arası görüşmelerde işbirliğini geliştirme irademizi yeniden teyit ettik. Farklı alanlarda bugün 10 anlaşma imzaladık, ilişkilerimizin hukuki zeminini bu anlaşmalar tahkim etmiştir.”
– “İlkeli tutumumuzu koruyoruz”
Erdoğan, bölgede güvenlik, istikrar ve refahın hakim kılınmasında bölgesel sahiplenme ve işbirliğinin öneminin vazgeçilmez olduğunu belirterek, “Dolayısıyla iki büyük bölgesel güç olan Türkiye ve İran, refah, kalkınma ve istikrar için aralarındaki iktisadi işbirliğini mutlaka ilerletmelidir. Bu anlayışla geçmişte İran ile ortaya koyduğumuz 30 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşma kararlılığımızı devam ettiriyoruz.”
Türkiye ile İran arasında 2012’de yaklaşık 22 milyar dolara ulaşan ikili ticaretin son yıllarda gerilediğini belirten Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bunun temel nedeni İran’a uygulanan yaptırımlar ve salgın olmuştur. Salgın geride bırakılmış olmakla birlikte yaptırımların ticareti engelleyici etkileri halen sürüyor. Esasen Türkiye olarak buradaki ilkeli tutumumuzu koruyoruz. Tek taraflı yaptırımları tasvip etmediğimizi, bu tür baskı araçlarına başvurulmasının amaca hizmet etmediğini her zaman dile getirdik. Yaptırımlar nedeniyle komşumuz İran’la ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sonlandırmadık, bundan sonra da sonlandırmayacağız. Mevcut durumda yaptırımlar, İran ile iş ilişkilerimizde, özellikle bankacılık sisteminden kaynaklanan sorunlara yol açıyor. Bu ve benzeri sorunların kısa zamanda çözüme kavuşturulmasını ümit ediyoruz.”
– “200 firmamız İran’da kalmayı tercih etmiştir”
Erdoğan, Türkiye ile İran arasındaki ikili ticaretin geliştirilmesi konusunda en temel ihtiyaçlardan birinin, tercihli ticaret anlaşmasının kapsam dışı bırakılan 67 ürün dahil tam olarak uygulanması ve içeriğinin daha da genişletilmesi olduğunu söyledi.
Karma Ekonomik Komisyonun müteakip toplantısının, ekonomi, ticaret ve yatırım alanındaki tüm konuların kapsamlı olarak ele alınması açısından faydalı olacağını bildiren Erdoğan, şöyle devam etti:
“Bu sürece iki ülke iş camiasının katkı vermesi önem arz ediyor. İki komşu ülke olarak İran’la ticaretimizin gelişmesi için sınır bölgelerindeki faaliyetlere ve buralardaki altyapıya özel önem atfediyoruz. Gürbulak-Bazergan Sınır Kapısı’nda 2021’de başladığımız modernizasyon çalışmaları tamamlanınca Esendere ve Dilucu gümrük kapıları rahatlayacak ve Gürbulak yüksek kapasiteyle hizmet verecektir. İran’la yeni sınır kapıları açılması konusu da gündemimizdedir. Sınır illerimizin ekonomik kalkınmasını artırmaya matuf sınır ticaret merkezleri tesis edilmesi çalışmaları da devam ediyor.”
Erdoğan, Türk müteahhitlik sektörünün başarılarının tüm dünya tarafından bilindiğine işaret ederek, “Ticaret Bakanlığımızın verilerine göre, müteahhitlik firmalarımız İran’da bugüne kadar toplam 4,6 milyar dolarlık 56 proje üstlendi. Birçok Batılı firma yaptırımlar nedeniyle İran’dan kaçarken tüm zorluklara rağmen 200 firmamız İran’da kalmayı tercih etmiştir.” dedi.
– Akaryakıt fiyat farkları
Bazı Türk firmalarının İran’da karşılaştığı sorunların çözümü konusunda somut adımlar atılmasını beklediklerine dikkati çeken Erdoğan, “Bunun Türkiye’den İran’a daha fazla yatırım gitmesinin önünü açacağına inanıyorum. Biz de firmalarımızı kazan kazan anlayışı çerçevesinde İran’da daha fazla yatırım yapmaya teşvik edeceğiz.” diye konuştu.
Erdoğan, ikili ticaretin gelişmesi açısından taşımacıları mağdur eden akaryakıt fiyat farklarını karşılıklı olarak kaldırma önerisini tekrarlayarak, Türk hava taşımacılığı firmalarının İran’daki frekans kısıtlamalarının kaldırılması veya daha üst sınır belirlenmesi taleplerinin karşılanmasının da ticari temasların artmasını sağlayacağını söyledi.
Tahran-Van yolcu tren seferlerinin yeniden başlatılmasında fayda gördüklerini ifade eden Erdoğan, şöyle konuştu:
“İranlı kardeşlerimizin en fazla tercih ettiği turizm destinasyonunun Türkiye olması bizleri memnun ediyor. Bu eğilimin devam etmesini arzu ediyoruz. Bu toplantıya iş insanlarımızın ilgisinin, Türk müteşebbislerin İran’a yatırım yapmakta ne kadar istekli olduklarını gösterdiğini düşünüyorum. Bu yoğun ilgiyi somut neticelere tahvil etmek bizlerin elindedir.”
Erdoğan, tüm zorluklara rağmen karşılıklı ticareti artırmaya yönelik girişimlerin sürdürülmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Ekonomik ve ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi noktasında atacağınız her adımın samimiyetle arkasında olacağımızın bilinmesini isterim. Bu vesileyle Sayın Cumhurbaşkanı kardeşim Reisi’nin Türk firmalarına ve yatırımcılara verdiği desteği arttırarak sürdüreceğinden şüphe duymuyorum. Hedeflerimize el birliği içinde ulaşacağımıza yürekten inanıyorum.” diye konuştu.
