Türk siyasetinde “Karaoğlan” lakabıyla anılan, Kıbrıs Barış Harekatı ve bölücü terör örgütü elebaşının yakalanmasına kadar çok sayıda tarihi olayda baş aktör olan, 5 Kasım 2006’da vefat eden eski Başbakan Bülent Ecevit, vefatının 18. yılında anılıyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, siyasi yaşamında beş kez Başbakanlık görevinde bulunan Bülent Ecevit, 1925’te İstanbul’da doğdu.
Babası 1943-1950 yılları arasında Kastamonu Milletvekilliği yapan Prof. Dr. Fahri Ecevit, annesi ressam Nazlı Ecevit olan Bülent Ecevit, Robert Kolejinden arkadaşı Rahşan Aral ile 1946’da evlendi.
Ankara’da 1944’te Basın-Yayın Genel Müdürlüğüne İngilizce çevirmeni olarak giren Ecevit, 1946’dan 1950’ye kadar Londra’da Türk Basın Ataşeliğinde görev yaptı.
1950-1960 arasında Ulus gazetesinde, Ulus’un kapatıldığı yıllarda ise Yeni Ulus ve Halkçı gazetelerinde yazar ve yazı işleri müdürü olarak çalışan Ecevit, 1954 sonu ile 1955 başlarında ABD Kuzey Carolina’da yayımlanan Winston-Salem gazetesinde konuk gazeteci olarak görev yaptı. 1965’te Milliyet gazetesinde günlük yazılar yazmaya başlayan Ecevit, 1972’de aylık Özgür İnsan, 1981’de haftalık Arayış, 1988’de aylık Güvercin dergilerini çıkarttı.
– Yarım asırlık siyasi yaşamın ilk adımı, Çankaya Ocağı
Ulus gazetesinde politikaya ilgi duymaya başlayan Bülent Ecevit, 1954’te CHP’nin Çankaya Ocağı’na kaydolmasıyla, yarım asırlık siyasi yaşamına ilk adımı attı.
Ecevit, 1957-1980 arasında önce Ankara, sonra Zonguldak’tan CHP milletvekili oldu. Ecevit, 1960-1961’de Kurucu Meclis üyeliği yaptı. 1961-1965 arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükümetlerde Çalışma Bakanı görevinde bulunan Ecevit, bu dönemde toplu sözleşme ve grev haklarının yasalaşması, sendikal özgürlüğün sağlanması ve sosyal güvenlik konularında önemli kararlara imza attı.
CHP’nin en üst organı olan Parti Meclisine 1959’da giren Ecevit, 1966’da CHP’de başlayan “Demokratik Sol Hareket”le birlikte Genel Sekreterliğe seçildi. 1971’de ise partisinin askeri yönetimce oluşturulan hükümete katkıda bulunmasına karşı çıkarak bu görevinden ayrıldı. Ecevit, istifa ettikten sonraki dönemde CHP’nin “değişmez” genel başkanı gibi görülen 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye karşı çalışma yürüttü.
– CHP 5. Olağanüstü Kurultayı sonrası Genel Başkan seçildi
CHP’nin 1972’de yapılan 5. Olağanüstü Kurultayı’nda Parti Meclisi, İnönü’ye rağmen Ecevit’in yanında yer aldı. Bunun üzerine İsmet İnönü, 33 yıldır yürüttüğü CHP Genel Başkanlığı görevinden istifa etti. Ecevit, 14 Mayıs 1972’de toplanan “Genel Başkanlık Seçimi Özel Kurultayı”nda CHP’nin yeni Genel Başkanı oldu.
1973 seçimlerinde en çok oyu aldığı halde hükümeti kuramayan Ecevit, 1974 yılının çok tartışılan CHP-MSP koalisyonunun başbakanı oldu.
– “Karaoğlan” olarak anıldı
Ecevit, CHP’nin 1973’teki seçim kampanyası sırasında Kars’ın Susuz ilçesinde çiftçilik yapan Şahzade Şahin’in evine misafir oldu. Şahin’in burada Ecevit’e söylediği “Bizi bu dar günlerden kurtar Karaoğlan” sözü ertesi gün gazetelere yansıdı ve bu tarihten sonra Ecevit, “Karaoğlan” olarak anılmaya başlandı.
CHP Genel Sekreteriyken, “sosyal demokrasi” kavramı yerine “demokratik sol” kavramını kullanmaya başlayan Ecevit, 1974’te toplanan 22. CHP Kurultayı’nda “Cumhuriyet Halk Partisi demokratik sol bir partidir” ifadesini parti tüzüğüne koydurdu.
– Kıbrıs Barış Harekatı’nın gerçekleşmesinde baş aktör oldu
Bülent Ecevit’in Başbakanlığını yaptığı 37. hükümet, 20 Temmuz 1974’te “Ayşe tatile çıksın” parolasıyla Kıbrıs Barış Harekatı’nı gerçekleştirerek adaya barışı getirdi.
Ecevit’in başında bulunduğu hükümet, harekat sonrası Türkiye’ye uygulanan ambargolara karşı direnişiyle de akıllarda yer etti. CHP-MSP hükümeti, haşhaş ekimi yasağını, yasa dışı kullanımı önleyici tedbirler alarak kaldırdı. Bu dönemde Türkiye’nin Ege’deki hakları gündeme getirildi.
Bülent Ecevit, 1977’de bir azınlık hükümeti kurdu fakat güvenoyu alamadı.
Partisinin TBMM’de çoğunluğu bulunmamasına rağmen 1978’de bazı bağımsız üyelerin ve küçük partilerin katkısıyla hükümet kuran Ecevit’in Başbakanlığı 21 ay sürdü.
– Hakkında 130 dava açıldı
Bülent Ecevit, 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra, askeri yönetime karşı çıkışları nedeniyle üç kez hapse mahkum edildi. Siyasal haklarından yoksun bırakıldığı yıllarda da siyasi çalışmalarını sürdürdüğü gerekçesiyle Ecevit hakkında 130 dava açıldı.
Bülent Ecevit’in siyasal haklarından yoksun bırakıldığı dönemde eşi Rahşan Ecevit tarafından Demokratik Sol Parti (DSP) kuruldu. 1987’deki halk oylamasıyla siyasi yasağı kaldırılan Ecevit, DSP Genel Başkanlığına seçildi. Kısa bir süre sonra yapılan genel seçimlerde partisi iyi sonuç alamayınca Ecevit bu görevden ayrıldı.
Ecevit, 1989 yılında yapılan olağanüstü kurultayda yeniden DSP Genel Başkanı seçildi ve 1991 seçimlerinde Zonguldak’tan milletvekili oldu.
Bu seçimler sonucunda Süleyman Demirel liderliğindeki Doğru Yol Partisi ve Erdal İnönü’nün lideri olduğu Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) koalisyon hükümeti kurdu. Bu hükümet, Adalet Partisi (AP) ve CHP’yi siyaset sahnesine tekrar soktu. AP kendisini feshettiyse de CHP, Deniz Baykal’ın girişimleriyle yoluna devam etti. CHP ve DSP’yi birleştirme girişimleri, Ecevit’in Baykal’dan farklı siyasi tarzı nedeniyle başarıya ulaşamadı.
DSP, 1994 seçimlerinden sonra solun en büyük partisi konumuna geldi. Ecevit, DTP ve ANAP ile kurulan hükümette Başbakan Yardımcısı, daha sonraki DSP-DYP-ANAP azınlık hükümetinde de Başbakan oldu.
Ecevit’in, 11 Ocak 1999-28 Mayıs 1999 tarihleri arasında Başbakanlık yaptığı 56. Hükümet döneminde bölücü terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan, Kenya’da yakalanarak Türkiye’ye getirildi.
Bülent Ecevit, 1999 seçimleri sonrasında DSP’nin MHP ve ANAP ile koalisyonu sonucu kurulan 57. Hükümet’in başbakanlığını yürüttü. Partisi 2002’deki erken seçimlerde barajı aşamayan Bülent Ecevit, 2004 yılında yapılan DSP 6. Olağan Kurultayı ile aktif siyaseti bıraktı.
Ecevit, 18 Mayıs 2006’da geçirdiği beyin kanamasının ardından tedavi altına alındı. Yaklaşık 6 ay boyunca tedavi gördü, yoğun bakımda kaldı. Bülent Ecevit, 5 Kasım 2006’da 81 yaşında solunum yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti.
Ecevit’in cenazesi, 11 Kasım 2006’da Devlet Mezarlığı’na defnedildi.
Siyasi kimliğinin yanı sıra şair ve yazar kimliği ile de tanınan Ecevit, şiir ve siyaset üzerine çok sayıda kitap yazdı.
Ecevit’in, büyük bir kısmını Rahşan Ecevit’e yazdığı bilinen şiirlerinden oluşan “El ele büyüttük sevgiyi” hafızalarda en çok yer eden eseri oldu.
