Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM), 1 Ekim’e kadar tatile girmesine ilişkin karar, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Ancak Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ve Dışişleri Komisyonu gibi TBMM komisyonların, tatil ve ara verme dönemlerinde de çalışacağına ilişkin karar, İsveç’in NATO’ya katılım protokolünü onaylama sürecinin hızlandırılabileceği yönünde spekülasyonlara yol açtı.
İlk olarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in katılım protokollerini TBMM Başkanlığı’na sevk etmesi gerekiyor.
TBMM Başkanlığı, metnini Dışişleri Komisyonu’na gönderecek.
Komisyon’da yapılacak görüşme sonrasında metin onaylanarak TBMM Genel Kurulu’na gelecek.
Genel kurulun metni onaylaması sonrasında İsveç’in NATO üyeliği süreci tamamlanmış olacak.
Erdoğan, Çarşamba günü Vilnius’ta düzenlenen NATO zirvesinin sonunda yaptığı basın toplantısında onayın Ekim ayına yetişip yetişmeyeceğiyle ilgili bir soruya şu yanıtı vermişti;
“Şimdi bizim iki aylık bir meclis tatili var. Tabii Ekim ayında bu tatilden çıkma durumu söz konusu değil. Zira birçok uluslararası sözleşmeler var birçok görüşülmesi gereken yasa önerileri var. Tabii bunların önem sırasına göre bu attığımız adım da burada yerini alacak. Ama mümkün olduğu kadar kısa zamanda bu işi bitirmek hedefimiz.”
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, sonbahara kadar beklemenin, onayın mümkün olan en kısa sürede gerçekleşmesi gerektiği yönündeki bir anlaşmayla tutarlı olmayacağını söyledi.
Program belirsiz
Resmi gazetede yayımlanan karar göre, Anayasa Komisyonu, Avrupa Birliği Uyum Komisyonu, Dışişleri Komisyonu, Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, TBMM’nin tatil ve ara verme dönemlerinde de çalışabilecek.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş geçtiğimiz günlerde katıldığı bir televizyon programında konuya ilişkin şunları söyledi;
“Önce bu konudaki protokolün TBMM’ye gönderilmesi kararı Sayın Cumhurbaşkanımız, hükümet tarafından verilecek. Bu yazı ne zaman Meclis’e gelecek henüz bunları bilmiyoruz. Şu anda Meclis’in gündemine gelmiş, yansımış olan bir protokolden yani uluslararası bir sözleşmeden bahsetmiyoruz. Bu gündeme geldiği zaman Meclis de kendi gündemi içerisinde bunları değerlendirir ve ele alır. Kararı verecek olan sayın milletvekilleridir. Meclis’e geldikten sonra hangi takvimin işleyeceği o zaman çok net ortaya çıkacak.”
Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik, Erdoğan’ın “Önce Avrupa Birliği’nde önümüzü açın, biz de İsveç’in önünü açalım” şeklindeki ifadeleri hakkında yorum yaptı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yaktığını belirten Uluçevik Yetkinreport’ta yayınlanan yazısında şu ifadeleri kullandı;
“Türkiye, Batı’daki beklenti üzerine zirve başlamadan önce İsveç’e onay vermiş oldu. Deyim yerindeyse İsveç atı aldı, Atlaktik Okyanusu’nu geçti. Temennim odur ki, İsveç’in NATO üyeliğini onay için TBMM’ne sunma kararı almış olan Türkiye bu defa sonradan hayal kırıklıkları yaşamasın, İsveç, Finlandiya ve Türkiye’nin bütün NATO müttefikleri Türkiye’nin terörle mücadelesine destek versin. Türkiye’nin AB üyeliği için yol açılsın, Türkiye bu yolda samimiyetle ve kararlılıkla yürüsün, yürürken demokrasimizin evrensel ve çağdaş kriterlere göre eksikliklerini gidersin, o arada kendi Milli davalarından ödünler vermesin.”
Uluçevik, yazısının ‘Rusya’dan somut çıkış beklenmeli’ başlıklı bölümünde şu değerlendirmeyi yaptı;
“Rusya Türkiye’nin İsveç’in NATO üyesi olmasına Vilnius’ta “yeşil ışık” yakması üzerine bu aşamada doğrudan Türkiye’nin de adının zikredildiği bir tepki göstermiş değildir. Dış basında aktarıldığı ölçüde Putin’in Sözcüsü Dimitri Peskov yaptığı bir açıklamada “Gelişmeyi yakından izliyoruz. NATO Zirvesi’nde alınan kararları tahlil edeceğiz ve buna göre güvenliğimizi temin edecek tedbirleri alacağız” demiştir. Türkiye’nin Vilnius’ta takındığı tutuma karşılık Rusya’nın Türkiye’ye aleni tepki göstermekten kaçınacağını tahmin ediyorum. Ancak ikili ilişkilerimizin akışı içinde Rusya’nın uygun bir fırsatta bize tepkisini hissettirmek için başka bir konuda Türkiye’ye karşı somut bir çıkış yapması beklenmelidir.”
Rusya’nın iki İskandinav komşusu olan Finlandiya ve İsveç, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlamasından sadece 3 ay sonra, Mayıs 2022’de ittifaka katılmak için başvurdu.
İki ülkenin bu adımları, Soğuk Savaş’tan sonra onlarca yıllık askeri tarafsızlıktan sonra stratejik bir değişim oluşturdu.
Finlandiya, Türkiye ve Macaristan’ın üyeliğini aylarca engellemesinin ardından geçen Nisan ayında ittifaka resmen katıldı.
Türkiye’nin Vilnius zirvesi arifesinde yeşil ışık yakması ve Macaristan’ın Ankara’nın atacağı adımları izleyeceğini bildirmesinin ardından İsveç’in NATO’ya katılmasının da önü açıldı.