Cumhuriyet Meclisi’nde, KKTC 2024 Bütçesi görüşülüyor.
CTP Milletvekili Salahi Şahiner, bütçe üzerine değerlendirme yaptı, sektörlere yönelik gerekli adımların atılmasının önemine işaret etti ve özellikle yerel üretim sektörlerinin desteklenmesinin büyük önem taşıdığını söyledi.
Şahiner, Türk Lirası’ndaki dalgalanma ve enflasyona da değinerek, bunlarla mücadele kalemlerinin bütçede yer almadığını kaydetti.
2024 yılı bütçesinin geriden gelen bir bütçe olduğunu ifade eden Şahiner, özellikle tarımsal ve hayvansal üretimde sıkıntılar yaşandığını, eğer bu yıl üretime destek verilmezse sıkıntıların büyüyeceğini belirtti.
Maliye’nin gelirlerinin enflasyonun yükselmesinden ötürü düşebileceği uyarısında da bulunan Şahiner, sadece eldeki olanakların kullanılarak değil, enflasyonun düşürülmesi için denetimlere de önem verilmesinin elzem olduğunu söyledi.
Şahiner, kayıt dışılıkla mücadele ve denetim yapılmazsa pahalılığın artabileceği uyarısında bulunarak, sadece kayıt dışılıkla mücadele edilmesi durumunda bir bütçe daha yaratılacağına işaret etti.
İhalesiz alımların, vergi bağışlarının “halkın cebinden almak” anlamına geldiğini ifade eden Şahiner, hükümeti, Ercan Havalimanı ve AKSA konularında attığı adımlarla ilgili eleştirdi, suçladı.
Şahiner, halkın kamusal eğitim, sağlık ve bütün alanlarda gerekli hizmeti alamadığını ifade ederek, hükümeti, halkın Anayasal haklarını koruması gerektiğini vurguladı.
-Uluçay
CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay da, 2024 bütçesi ile ilgili kısa bir değerlendirme yapacağını ifade ederek, hayırlı olmasını diledi ve bütçe görüşülürken öneriler sunacaklarını kaydetti.
Uluçay, bütçe üzerine rakamlar üzerinden değerlendirme yaparak, 2024 bütçesinin tahminler, öngörüler üzerinden oluşturulduğunu, ancak yıl içerisinde rakamların değişebileceğini belirtti.
Gerçekçi rakamlar üzerinden bu öngörülerin yapılmasının önemine vurgu yapan Uluçay, hükümet, bakan, bürokrat değişimlerinin de sıkıntıları artırdığını, yatırım projelerinin hayata geçirilmesinde gecikmeler yaşandığını kaydetti ve bu konularda etkin adımların atılması gerektiğine değindi.
KKTC’nin olanaklarının sınırlı olduğunu belirten Uluçay, ülke kaynaklarının doğru kullanılmasının önemine işaret etti, Türkiye Cumhuriyeti’nin, Türk Lirası ile ilgili değer artışı ve dış kaynak çekme adına yaptığı çalışmaları anlattı. Uluçay, KKTC’nin de bu çalışmaları protokollerle ele alması ve kaynak geliştirmesi gerektiğini söyledi.
Uluçay, dış ticaret açığının da kapatılması için özellikle üretilen ürünleri Yeşil Hat Tüzüğü üzerinden satma fırsatının iyi kullanılması gerektiğini ifade ederek, KKTC’nin tüm olumsuzluklara rağmen bu konuyu çok daha iyi ele alıp değerlendirmesi gerektiğini anlattı.
Hayat Pahalılığı uygulamasının da 2 ayda bir gerçekleştirilmesinin ülke için önemli olduğunu, çünkü hane halkının alım gücünün korunmasının enflasyona karşı mücadelede önemli bir rol oynadığını ifade eden Uluçay, kısa vadeli hayat pahalılığı güncellemelerinin enflasyonu da düşüreceğine inanç belirtti. Asgari Ücret ile ilgili tartışmalara da değinen Uluçay, devletin burada işveren ile işçi arasındaki dengeyi sağlamak zorunda olduğunu kaydetti, öngörülebilirliğin önemine vurgu yaptı.
-İncirli
CTP Milletvekili Sıla Usar İncirli de, bütçenin, önümüzdeki 1 yıl ve diğer yıllar için hedefler barındırması gerektiğini, ancak 2023 bütçesinden pek bir farkı olmadığını, bu yüzden 2024’te değişen bir şeyin olmayacağını kaydetti.
İncirli, bütçenin, “süslü sözlerle” güç kazanmayacağını, ancak halkın ihtiyaçlarına göre ele alınması durumunda güç kazanacağına vurgu yaptı, bütçeyi rakamlarla değerlendirdi, atılması gereken adımları sıraladı.
Okullarda, sağlıkta gereken adımların atılamayacağını, 75 milletten insanın yaşadığı ülkede tüm kesimlere ve vatandaşlara eğitim ve sağlık hizmeti verilmeye çalışıldığını ifade eden İncirli, bütçeye yönelik eleştirilerde bulundu, gerçek rakamlar üzerinden bütçenin öngörülmesinin önemine vurgu yaptı.
İncirli, bir önceki bütçede öngörülenlerle gerçeklerin çok farklı olduğunu, bu bütçede de aynısının olacağını ifade ederek, örneğin aylık gelirlerin aylık giderlerden daha fazla olduğunu, o yüzden bütçe açığının daha az çıkabileceğini kaydetti.
Dış yardım ve kredilerin büyük önem taşıdığını, ancak bunların doğru yönetilmesinin önemine vurgu yapan İncirli, yönetimin şeffaf, demokratik olması durumunda bu yardımların doğru yönetilebileceğini belirtti.
İncirli, ekonominin pamuk ipliğine bağlı olduğunu ve sektörlerin korunmasının büyük önem taşıdığını ifade ederek, devletin gelirlerine sahip çıkması, kayıt dışılığın, gelirlerinin peşine düşmesinin önemine vurgu yaptı.
Ülkenin kendi kaynaklarının doğru kullanılması durumunda kalkınmanın artacağını ve ekonominin halka eşit yayılabileceğini ifade eden İncirli, ekonomide adımların en doğru şekilde atılması durumunda ülkenin kendi ayakları üzerinde durabileceğini kaydetti.
-Derya
CTP Milletvekili Doğuş Derya da, her bütçe döneminde ayrılan kaynakların görevdeki hükümete göre şekillendiğini, genelde kamu değil, belli kesimlerin ön planda tutulduğunu ifade etti.
Derya, bütçe tekniğine yönelik değerlendirmede bulunarak, bütçenin insan merkezli hazırlanması gerektiğini, bütçe politikalarının ve planlamanın bu şekilde ele alınması gerektiğini kaydetti. Özellikle yoksullaşmanın yaşlıları, hastaları çok derinden etkilediğini, ekonomik olarak etkilediğini ifade eden Derya, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçenin önemine vurgu yaptı.
Maliye Bakanlığı’nın bu yöndeki çalışmayı yapabileceğini ifade eden Derya, toplumsal cinsiyet üzerinden bütçe planlamasının yapılmasını istedi.
-Baybars
Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars da, bütçenin, kalkınma ve refah hedeflerinin öngörülerini içerdiğini ifade ederek, değerlendirmelerde bulundu. Baybars, hükümetin, bütçe ve ekonomiye yönelik olumlu açıklamalar yapsa da “ülkenin, altyapının, eğitimin, sağlığın neden bu durumda” olduğunu sorarak, bakanlıkların bütçelerine bakıldığında kalkınmadan uzak olunduğunu söyledi.
Baybars, özellikle Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın bütçesinin geçen yılki bütçeye göre düşüş yaşadığını ifade ederek, karayolları, iletişim, ulaşım gibi önemli alanları içeren bakanlığın bütçesinin kalkınma önceliğinden uzak olduğuna işaret etti.
Diğer bakanlıkların bütçelerinin de aynı durumda olduğunu ve personel giderleri dışında bir atılımın yaşanmayacağının ortada olduğuna değinen Baybars, enerjiye yönelik kaynak, altyapıya yönelik kaynak olmadığını, bütçenin daha da sıkılaştırıldığını anlattı.
Baybars, ihaleler ile ilgili yaşanan sıkıntılar, istihdamlardaki “şaibeler”, ülkedeki eylemler, sistemsizlik, bütçe sıkıntıları gibi konulara değinerek, bütçenin eksik olduğunu, yetersiz olduğunu, sektörlerin önünü açacak tek bir kalem olmadığını, hayırlı olsun denemeyeceğini, ülkenin kendi ayakları üzerinde durabileceği gelir artırıcı projeler üretilmesi gerektiğini söyledi.