Türkiye’nin milli muharip uçağı KAAN’ın beyni niteliğindeki bilgisayarların da aralarında olduğu kritik teknolojileri üreten TÜBİTAK, bu kez uçağa radarda görünmezlik özelliği kazandıracak yazılımlar ile hayati görevdeki yaşam destek ve patlama önleme sistemlerini üretmek için yerli ve milli projelere odaklandı.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, geçen hafta pistten teker keserek “mavi vatan” ile buluşan Türkiye’nin 5. nesil savaş uçağı KAAN’ı “benzersiz” kılacak sistemler için yeni projeler uygulamaya alınıyor.
KAAN, 21 Şubat’taki ilk uçuşunda 13 dakika havada kalarak, 8 bin fit irtifaya çıkmış ve 230 knot hıza ulaşmıştı.
Uçak, üstün hava hakimiyetini, yeni silahlarla artırılmış havadan havaya muharebe menzilini, yüksek, süpersonik hızda dahili silah yuvalarından hassas ve tam vuruşu, yapay zeka ve heterojen hesaplama desteği içeren “Yüksek Başarımlı ve Bütünleşik Aviyonik Sistemi” ile sağlıyor.
TÜBİTAK’ın geliştirdiği sistemlerin de monte edildiği uçağa yeni yazılım ve donanımlar eklenecek.
Merkezi yönetim bilgisayarı, aviyonik ara yüz birimleri, deterministik ağ, çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemi ve ara katmanı yazılımlarının da aralarında olduğu TÜBİTAK imzalı teknolojiler KAAN’ın ilk uçuşunda kullanıldı.
– KAAN’ın beyni TÜBİTAK BİLGEM’den
KAAN’ın beyni olarak nitelendirilen bilgisayar sistemi TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi tarafından üretildi. Sistem, planlanan tarihten önce 2022’de Türk Havacılık Uzay Sanayii AŞ’ye (TUSAŞ) teslim edilmişti. Aviyonik bilgisayar sistemi, emniyet kritik ve yüksek başarımlı işlemci modülleriyle deterministik ve yüksek hızlı iletişim altyapılarına sahip bulunuyor. Motor sistemleri yönetimi, uçuş sistemi yönetimi gibi kritik hava aracı yönetim fonksiyonlarıyla, görev (haberleşme, seyrüsefer, AESA radar, elektronik harp, elektro-optik hedefleme ve silah) sistemlerinin veri işleme ve yönetim fonksiyonlarını bu bilgisayar gerçekleştiriyor. Görev bilgisayarları, pilotun iş yükünü azaltacak ana ve kaska monteli göstergelerin görüntülerini de üretiyor.
Çok çekirdekli milli gerçek zamanlı işletim sistemi, TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirildi. Sistem, KAAN’ın yüksek hesaplama ihtiyaçlarını karşılamak için çok çekirdekli hale getirildi ve KAAN’ın ilk uçuşunda ana yönetim bilgisayarları üzerinde kullanıldı.
TÜBİTAK BİLGEM, KAAN’ın ilk uçuşunda kullanılan, “uçuş kontrol ve hava aracı yönetim bilgisayarları”nı, “merkezi yönetim bilgisayarları”nı, “görev yönetim bilgisayarları”nı, “aviyonik ara yüz birimleri”ni, “deterministik ağ”ı, “yüksek hızlı ağ”ı, “çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemi”ni, “ara katman yazılımları”nı geliştirdi.
– “Görünmezlik” için hassas projelere odaklanıldı
Ayrıca, TÜBİTAK BİLGEM, KAAN’ın üzerinde bulunan tüm elektronik sistemlerin birbirleriyle uyumluluğunu ölçen ve analiz eden EMC test sistemini ve KAAN’ın geometrisini belirleyen ve 5. nesil hayalet uçak için radar kesit alanının düşüklüğünü sağlayan “anten test sistemi”ni (NFRTF) de üretti.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), KAAN için muharip uçak pilotlarının yüksek fiziksel dayanım gerektiren koşullarda temel yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmeleri amacıyla “yaşam destek sistemleri”ni, muharip uçağın değişken durumları göz önüne alınarak yakıt tanklarında patlama ve yakıt kaynamasını önlemek için “patlama önleme sistemleri”ni geliştirecek.
Kurum ayrıca, KAAN’a radarda görünmezlik özelliği kazandırılması için özellikle kanopinin tasarım süreçlerinde kullanılmak üzere “radar soğurucu çok katmanlı ince film yüzey kaplamasının elektromanyetik olarak modellenmesi ve optimizasyonu (RASEM)” yazılımını, KAAN’a ait hava kanalına radarda düşük görünürlük özelliği kazandırılması için, hava kanalı içine yerleştirilecek set tasarımlarını, test ve ölçümlerini, KAAN’ın radarda düşük görünürlük özelliğini sağlamak üzere, uçağa ait radomun frekans seçici özellikte elektromanyetik tasarımı ve optimizasyonu için RASEM-RADOM yazılımını hayata geçiriyor.
– Milli füze ve kitler de monte ediliyor
KAAN’ın mühimmat entegrasyonu ise TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (SAGE) tarafından üretilecek.
Bu kapsamda TÜBİTAK SAGE, SOM A, SOM B1, SOM B2, HGK 82, HGK 83, HGK 84, NEB, GÖKHAN, KGK 82, KGK 83, GÖKDOĞAN ve BOZDOĞAN gibi Türkiye’nin yerli ve milli füze ve silah sistemleri ile kitlerini KAAN’a entegre edecek.