Meclis Genel Kurulu toplantısı güncel konuşmaların ardından sona erdi. Genel Kurul toplantısında milletvekillerinin sorularına da yanıt verildi.
Maliye Bakanı Özdemir Berova, 2022-2023 döneminde işe alınan geçici işçi ve sözleşmeli personel rakamlarını paylaştı. Berova ayrıca iç ve dış borç stoğu hakkında açıklamalarda bulundu.
-Berova
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı’nın ardından söz alan Maliye Bakanı Özdemir Berova kendisine sorulan soruları yanıtladı.
Limanlardaki özelleştirmenin kapsamı ve şekli konusunda net bir karar üretmediklerini söyleyen Berova, konuyu önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulu’nda tartışacaklarını ve ardından en doğru yönteme ilişkin karar üreteceklerini söyledi.
Geçen hafta Mersin Limanı’nda inceleme yaptıklarını dile getiren Berova, gümrük işlemlerinin nasıl yapıldığını yerinde görmek istediklerini söyledi. Mersin Limanı’nın Türkiye’de ilk özelleştirilen liman olduğunu kaydeden Berova orada yaşanan süreci not ettiklerini dile getirdi.
Orada özelleştirmeyi alan şirketin “yüklerin boşaltılması, yüklenmesi ve römorkörlerle kılavuzluk hizmetlerini” üstlendiği bir özelleştirme modeli gördüklerini dile getiren Berova, binaların yenilenmesi, temizliği ve diğer hizmetlerin de özelleştirmeyi alan şirkete ait olduğunu tespit ettiklerini belirtti.
Bütçe görüşmeleri gelecek hafta başladıktan sonra Para Kambiyo Dairesi ile birlikte bir kurul oluşturacaklarını da dile getiren Berova, ülkeye uygun bir özelleştirme yöntemi belirleneceğini söyledi.
Konuyla ilgili ön raporu da paylaşacaklarını ifade eden Berova, sonraki süreçte yapılan çalışmaları da paylaşmaktan çekinmeyeceklerini çünkü önem verdikleri şeyin bu işin doğru şekilde yapılması olduğunu kaydetti.
Limanların ana gelir getirici kaynaklardan olduğunu belirten Berova, gelir azaltıcı bir yönteme gidilmemesinin de ilgili yasaya göre görevleri olduğunu vurguladı.
Dün sorulan bir soruya da yanıt veren Berova, 2022-2023 mali yılında işe alınan geçici ve sözleşmeli işçilere dair rakamları sıraladı.
Berova 2022 yılında Cumhurbaşkanlığına 8 geçici işçi, Başbakanlığa 62 geçici işçi, 7 sözleşmeli personel, Başbakan Yardımcılığı Turizm Kültür Gençlik ve Çevre Bakanlığına 13 geçici işçi, 3 sözleşmeli personel, Devlet Tiyatrolarına 1 sözleşmeli personel, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığına 8 geçici işçi, 3 sözleşmeli personel, Maliye Bakanlığına 2 geçici işçi, İçişleri Bakanlığına 2 sözleşmeli personel, Ekonomi ve Enerji Bakanlığına 1 geçici işçi, 1 sözleşmeli personel, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığına 70 sözleşmeli personel, Yataklı Tedavi Kurumlarına 4 geçici işçi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına 1 geçici işçi olmak üzere 2022 yılında 100 geçici, 120 sözleşmeli personelin işe alındığını belirtti.
Berova 2023 yılında ise Cumhurbaşkanlığına 7 geçici işçi, Başbakanlığa 95 geçici işçi, Turizm Bakanlığına 18 geçici işçi, Gençlik Dairesi’ne 3 geçici işçi, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığına 18 geçici işçi, Sağlık Bakanlığına 1 geçici işçi, Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi’ne 4 geçici işçi, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na 95 mevsimlik işçi, 2 sözleşmeli personel, Sağlık Bakanlığına 32 sözleşmeli işçi, Başbakan Yardımcılığı Turizm Kültür Gençlik ve Çevre Bakanlığına 4 sözleşmeli işçi olmak üzere 2023 yılında ise toplam 146 geçici işçi, 95 mevsimlik işçi, 43 sözleşmeli personel istihdamı edildiğini dile getirdi.
İşe alınanların ismen ifşasının denetim açısından bir anlam ifade etmeyeceğini söyleyen Berova, o nedenle isim vermeyeceğini ancak işçi alımlarıyla ilgili kriterlerin net olduğunu anlattı.
Berova, sözleşmeli personeller için çok uzun yıllar masterli olma şartı arandığını ama dörtlü hükümet döneminde Halkın Partisi’nin masterli olmayan bir sözleşmeli personeli istihdam etmek için savcılıktan yazı aldığını, bu yazıyla birlikte bir alanda 5 yıl çalışmanın da o alanda bilgi ve deneyimi oluşturduğu kriteri oluştuğunu belirtti. Berova, kendi dönemlerine yapılan alımların da buna göre yapıldığını kaydetti.
Kendisine sorulan sorulara yanıt vermeye devam eden Berova, 2013 yılında CTP ile ortaklık hükümeti dönemini hatırlatarak o dönem önerdiği ilk yasalardan birinin geçici memur alımının önlenmesi için olduğunu anımsattı.
Daha sonra işçiler hakkında bir düzenleme için çalıştığını ancak karşı çıkanlar nedeniyle ilgili yasal düzenlemelerin yapılamadığını belirten Berova, eğer bu konuda bir yasal düzenleme getirilirse bunu destekleyeceğini vurguladı.
Berova’nın konuşması sırasında Meclis İçtüzüğüne göre soruların nasıl sorulacağı ve nasıl yanıtlanacağı konusunda tartışma yaşandı.
-Öztürkler
UBP Milletvekili Ziya Öztürkler de “Güncel konular” konulu güncel konuşmasında, Filistinlilerin yaşam haklarının ellerinden alındığını dile getirerek, bir an önce bu sürecin bitmesi ve tüm dünyanın Filistin’in egemenlik haklarına saygı duymasını diledi.
2 milyona yakın göç edecek kişiden bahsedildiğini belirten Öztürkler, bu süreçlerin doğru şekilde yönetilmesi için gerekli hazırlıkların yapılması gerektiğini söyledi.
Konuşmasına, iklim değişikliği, mevsim normalleri üzerinde hava ısısı ve kuraklık sorununa işaret ederek devam eden Öztürkler, petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların kısıtlanması için gereken adımların ivedilikle atılması gerektiğini belirtti.
Bu konuda bireylere daha az araç kullanmak, geri dönüşüm, enerji tasarrufu gibi alanlarda da büyük görev düştüğünü kaydedeb Öztürkler, bakanlığı döneminde çöp konusunda attığı adımların devamının gelmesi temennisini dile getirdi.
Cezaevi binası konusunda önceki dönemde atılan adımlara işaret eden Öztürkler, yeni cezaevinde koğuşlarda 14 kişi kaldığı için eleştirenler olsa da eski binaya göre çok daha insani koşullar olduğunun ortada olduğunu ifade etti.
Eski cezaevi restorasyonuyla ilgili süreçlerin devam etmesi gerektiğini anlatan Öztürkler, mahkûm sayısının 2018’de 516, 2019’de 577, 2020’de 652, 2021’de 586, 2022’de 581, 2023’de 773 olduğuna işaret ederke, ülkedeki nüfusun artmasıyla mahkûm sayısının da arttığını kaydetti.
Ülkeye girişle ilgili kontrolün artmasının ve göç merkezi kurulmasının önemine işaret eden Öztürkler, amacın uluslararası öğrencilerin ülkeye gelişini önlemek değil, ülkeye gelip de sıkıntı yaratabilecek kişilerin gelişini önlemek olduğunu belirtti.
Öztürkler, 10 yıllık mahkûmların uyruk bilgisine bakıldığında, yüzde 90’ının 4 ülkeden geldiğini söyledi.
En büyük sorunun düzensiz şekilde kalan kişilerin koordinasyonunu sağlamak olduğunu dile getiren Öztürkler, izinsiz kişilerin ülkelerine gönderilmesi için gereken adımların atılması gerektiğini belirtti.
Nüfus noktasında mekânsal adres ve kayıt sisteminin önemine işaret eden Öztürkler bu konuda kendi döneminde yaptığı çalışmalara değindi.
-Hamzaoğlu
“Atama hükümet ve bakanlıklarda neler oluyor” başlıklı konuşma yapan CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları, Karpaz’da çok iyi çalıştığı ve bölge halkı tarafından talep edildiği halde işten çıkarılan bir doktor hakkında konuştu.
Hamzaoğlu konuşmasında işçi alımı konusunda yanlış bir yöntem izlendiğini söyledi.
Karpaz bölgesindeki yollar konusunda gereken düzeltmelerin yapılmasını da isteyen Hamzaoğlu, harnup alımları konusundaki sıkıntının giderilmediğini belirtti.
Çalışma Bakanlığında ciddi sıkıntılar yaşandığını söyleyen Hamzaoğlu, sosyal hizmet uzmanı sayısının yetersiz olduğunu dile getirdi.
-Berova
Maliye Bakanı Özdemir Berova söz alarak, Karpaz’da bahsi geçen doktorun İskele bölgesinde özel bir sağlık merkezi açtığını ve bakanlığa da dilekçe vererek bölgeden gittiğini anlattı.
Berova, Binboğa’da yarın harnup alımlara başlanacağını dile getirdi.
-Özdenefe
CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe de “Girne Antik Liman Restorasyon Kaosu” başlıklı konuşmasında, Girnelilerin, bölge halkının, esnafın, yatçıların ve mal sahiplerinin ciddi rahatsızlık yaşadığını dile getirerek, konunun Bakanlar Kuruluna taşınmasını istedi.
Hak ettiği ciddiyet ve hassasiyetin verilmediği Girne Antik Limanı’nın ülkenin vitrini konumunda olduğunu söyleyen Özdenefe, tarihi ve kültürel hafıza anlamında çok önemli bir yeri olan bu limanın ne sadece Girnelilerin, ne de sadece Turizm Bakanlığının konusu olduğunu belirtti.
Girne Limanı konusunda yürütülen sürece de değinen Özdenefe, 20 milyon TL ile çıkılan yolda ne tutarın o kadar kaldığını, ne restorasyonun söz verildiği gibi Mayıs 2023’te bittiğine işaret etti.
Gelinen süreçte esnaf, yatçılar ve mal sahiplerinin de birbirlerine düşürüldüğünü söyleyen Özdenefe, konunun çok daha kaotik bir noktada olduğunu belirtti.
Özdenefei, “İnsanları yer döşemesiyle ilgili bile birbirine düşürdünüz.. Dünya çapında değeri olan bir kültürel mirası har vurup harman savurmaya hakkımız yoktur” dedi.
Girnelinin bir yıldır mağdur olduğunu söyleyen Özdenefe, yolun geçtiği yerle ilgili sorunlara da işaret ederek, yapılması gerekenin ne olup olmadığının başka bir tartışma konusu olduğunu ancak bu çalışmaların gerekli kural ve yasalara göre yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Özdenefe bütçe görüşmelerinde de bunun takibini yapacaklarını belirtti.
Genel kurul yazılı ve sözlü sorularla devam ett. CTP Milletvekili Devrim Barçın’ın borç stoğuna ilişkin sorusunu yanıtlamak üzere konuşma yapan Maliye Bakanı Özdemir Berova, Kamu Borç Yönetim Raporu’nun yasa gereği Merkezi Borç Komitesi toplanarak hazırlandığını ve bütçe komitesine sunulacağını dile getirdi.
Berova, sorduğu sorunun arkasında yatan gayenin ne olduğunu anlayamadığını Barçın’ın sosyal medyada konuya ilişkin yaptığı yayınlara da anlam veremediğini belirtti.
Özdemir Berova, Haziran 2023 itibariyle iç borç stokunun “milyon TL bazında” 20 milyar 754 milyon TL, dış borç stokunun 106 milyar 408 milyon TL, toplam borç stokunun 127 milyar 163 milyon TL olduğunu açıkladı.
Bu borçlanmaların, KKTC’nin kurulduğu günden bu yana görev yapmış bütün hükümetler tarafından alınan krediler ve buna bağlı olarak 2000’li yılların başında çeşitli şirketlerin devlet kefalet senedi gibi taahhütlerinin yerine getirilmemesinden oluştuğunu söyleyen Berova, borçların, CTP dönemleri de dahil olmak üzere “buzdolabına konduğunu” kaydetti.
Dış borç kaleminin de Türkiye’den alınan krediler olduğunu belirten Berova, “Şimdiye kadar hiçbir geri ödeme talebinde bulunulmadı. Hibe yardımları bu rakamlara dahil değil” dedi.
-Barçın
CTP Milletvekili Devrim Barçın ise konu acil olduğundan sorusunun yanıtını almak için bütçe görüşmelerini beklemek zorunda olmamaları gerektiğini belirtti.
Barçın, yasalara göre devletin borç stokunun GSYH’nin yüzde 60’ını geçmemesi gerektiğini ancak mevcut durumun bu kurala uymadığını söyledi.
Devrim Barçın, bütçe açığı olacak şekilde bütçe sunulmasının kamu denetim ve mali kontrol yasasına da aykırı olduğunu belirtti.
Yerinden yanıt veren Berova da yıllar içinde uygulamayı iyileştirmeyi hedeflediklerini belirtti.
Soruların ardından bugünkü görüşmeler tamamlandı. Cumhuriyet Meclisi’nin bir sonraki oturumu, “yasama” ve “denetim” görevleri birlikte olacak şekilde 13 Kasım 2023 Pazartesi günü saat 10.00’da yapılacak.