Rum Yönetimi’nin, BM Genel Kurulu öncesinde Kıbrıslı Türklere yönelik bir dizi “tek taraflı güven yaratıcı önlem” duyuracağı açıklamayı, Pile’deki gelişmelere bağlı olarak açıklayığ açıklamayacağı konuşuluyor.
Özellikle hükümet ortakları DİKO ve EDEK’in önlemlerin açıklanmasını nasıl karşılayacağından kaygı duyan Rum Başkanlık Sarayı’nın önlemleri açıklayıp açıklamama kararını, adaya bu akşam gelecek Avrupa, Orta Asya ve Amerika’dan sorumlu BM Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Jenca ile yapılacak temaslardan sonra vereceği bildirildi.
-“Pile’de cereyan edenlerin Türkiye’nin talimatıyla olduğunu herhangi bir kaynaktan ispat edemedi”
Politis “Başkanlığın GYÖ Senaryoları” başlığıyla manşete çektiği haberinde, Pile’de ara bölgede cereyan edenlerin, Kıbrıs müzakerelerini yeniden başlatma çabalarını tehlikeye sokacak bir ortam yarattığı için Rum Başkanlık Sarayının başını ağrıttığını yazdı.
Rum Başkanlık Sarayı’nın, Pile’deki olayların arkasında Türkiye olduğu senaryosu hâkim olduğunu belirten gazete Saray’ın, Ankara’nın bu faaliyetlerle Kıbrıs sorununu Türk-Yunan ve Türkiye-AB ilişkileri denkleminden çıkararak, Kıbrıs sorunundaki yeni çabayı öldürmek istediğine inandığını ancak bugüne kadar herhangi bir kaynaktan Pile’de ara bölgede olay çıkarılması talimatını ispatlayamadığını vurguladı.
Gazete, Türkiye’nin olayların yaşandığı ilk gün (18 Ağustos) hiçbir açıklama yapmadığını, Türkiye’den ilk açıklamanın İngiltere, Fransa, ABD ve Çin gibi ülkelerin açıklamalarından sonra, 19 Ağustos’ta geldiğini hatırlattı. Gazete, “İlk başta Türk hükümetinde bir şaşkınlık olduğu iddia edilebilir” ifadesini kullandı.
Rum Yönetimi Başkanının, 20 Haziran 2023’te iktidardaki ilk yüz günü değerlendirirken, Eylül ayına kadar, Kıbrıslı Türklere yönelik bazı somut açıklamalar yapma ümidi dile getirdiğini hatırlatan gazete, 28 Temmuz’da Rum Başkanlık Sarayı’nda Kıbrıslı Türklere yönelik tek yanlı önlemlerin ele alındığı bir toplantı yapıldığını yazdı.
Habere göre, Hristodulidis başkanlığındaki toplantıya Dışişleri Bakanı Konstantinos Kombos, Rum Müzakereci Menelaos Menelau, Millî Güvenlik Danışmanı ve KİP (Rum İstihbarat Teşkilatı) Başkanı Tasos Conis, Başkanlık Komiseri Marilena Rauna katıldı. Pile’deki gelişme ve bu nedenle Rum iç cephesinde şekillenen ortamdan sonra, tek yanlı önlemlerin açıklanmasının özellikle Hristodulidis’in adaylığını destekleyen ve hükümetinde yer alan partiler tarafından nasıl karşılanacağı Hristodulidis’i ve bazı çalışma arkadaşlarını kaygılandırdı.
Gazete “Başkan Hristodulidis, BM ve AB’yi, Kıbrıs’a temsilcisi atamaya ve müzakere prosedürünü yeniden harekete geçirmeye ikna etmeye çalışırken, kendisi DİKO, EDEK ve diğerlerinden tepki gelebileceği korkusuyla Kıbrıslı Türklerin gündelik hayatını kolaylaştıracak ve Kıbrıslı Türkler ve Rumlar arasında barışı ve dostluğu ileri götürecek bazı önlemler açıklamaya cesaret edemezse muteber olamaz” ifadesini kullandı
Açıklamanın ne zaman yapılacağının Ada’ya bu akşam gelecek Avrupa, Orta Asya ve Amerika’dan Sorumlu BM Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Jenca’nın yapacağı temasların sonuçlarına ve Pile konusunun (Rum tarafının şiddetle karşı olduğu Pile-Yiğitler yol çalışması) nasıl gelişeceğine göre karar verileceğini kaydetti.
-14 güven yaratıcı önlem”
Gazete, “neredeyse hazır olduğunu” belirttiği 14 önlemi özetle şöyle sıraladı:
“1-Ebeveynlerinden biri Kıbrsılı Türk, öteki yabancı uyruklu olan kişilere, işgal bölgelerinde yasadışı bulunan Türkleri meşrulaştırmayacak prosedürlerle vatandaşlık verme yöntemi aranıyor. İlk aşamada, Türk vatandaşlarıyla (üniversite) eğitim sürecinde v.b. tanışıp yurtdışında evlenmiş Kıbrıslı Türklerin çocuklarına verilebilir. İçişleri Bakanlığı’nda bu tür 3 bin 530 başvuru bekliyor.
2-Ekim ayında, Kıbrıslı Türkler ve Rumlar arasındaki yatırım faaliyetlerinin kolaylaştırılması amacıyla, Vatandaş Hizmet Merkezi’nin işleyiş tarzında, Kıbrıslı Türk ve Rum işadamları için One-Stop Shop. İki toplumdan genç işadamları konusunun, üniversite öğrencilerinin/gençlerin işbirliğinin yatırımcılar için One-Stop Shop ve gençler için Teknik Komite kurularak mı ileri götürüleceği tartışılıyor. KEVE, Kıbrıslı Türklerin özgür bölgelerdeki çalışma hayatına katılması gibi bir dizi öneri sundu. Sadece Kıbrıslı Türkler için, Lefkoşa’daki bir barikata yakın yerde normal bir Vatandaş Hizmet Merkezi kurulması da düşünülüyor.
3-İşgal bölgelerinden özgür bölgelere geçirilmesine müsaade edilen hayvansal olmayan işlenmiş ürünlerin artırılması (yani Yeşil Hat Tüzüğü’nde yer alan ürün listesinin genişletilmesi). Girişimcilik Teknik Komitesi kahve, dondurulmuş sebze, bira, konsantre meyve suyu, meşrubat vb ürünlerin Kıbrıs Rum toplumunda asgari düzeyde tepki çekeceği düşünüyor.
4-Özgür bölgelerde yaşamayan ve/veya çalışmayan Kıbrıslı Türklerin de Genel Sağlık Sistemi’nden yararlanmaya, Genel Sağlık Sistemi’ne katkı ödemelerine olanak tanıyacak bir formülle hak sahibi olması. Bu, ilk aşamada, kronik hastalığı olan Kıbrıslı Türklere uygulanabilir. Kıbrıslı Türk doktor/sağlık personeline, isterlerse, Avrupalı meslektaşlarının sahip olduğu bütün hak ve yükümlülükleriyle Genel Sağlık Sistemi’ne katılma çağrısı yapılması düşünülüyor. Sağlık Teknik Komitesi’nin ilaçlar konuda önerileri var.
5-İşgal bölgelerinde yaşayan Kıbrıslı Türkler tarafından (Avrupa yönergeleri temelinde) özgür bölgelerdeki bankalarda (temel işlemler için) hesap açma kararının (geciken) uygulanmasıyla ilgili açıklamalar yapılması. Merkez Bankası, bugün işgal bölgelerinde yaşayan Kıbrıslı Türk vatandaşların ödeneklerinin Kıbrıs Türk kooperatif bankasına yatırılması örneğindeki gibi özgür bölgelerden işgal bölgelerine gönderimler konusunda yöntem arıyor.
6-Kıbrıs Türk-Kıbrıs Rum konsorsiyumlarının ortak yatırım faaliyetlerinin (Avrupa finansman olanakları ile) ekonomik açıdan desteklenmesi için hükümet programları.
7-Yaşlılık ödeneği gibi, ödenek haklarının genişletilmesi.
8-Teknik Komitelerdeki Kıbrıslı Rum üye atanmasına onay.
9-Barış ve bir arada yaşamın ileri götürülmesi hedefiyle eğitim alanında inisiyatif ve eylemler. Örneğin örgütlü okul/öğretmen/öğrenci temasları, işgal bölgelerindeki kültürel anıtlara ortak geziler, Kıbrıslı Rum öğrenciler için Türkçe, işgal bölgelerinde kalan ve bazı günler/saatler ders almak üzere özgür bölgelere geçebilecek Kıbrıslı Türk öğrenciler için Rumca dil dersleri
10- Acil durum numarası olan 112 servisinin Türkçe de konuşmaya başlaması
11-Kıbrıslı Türk öğrenci ve çalışanların her gün işgal bölgelerinden özgür bölgelere geliş gidişleri sırasında sıkıntı yaşadığı prosedürlerin (kontrollerin hızlandırılması) basitleştirilmesi (smart crossing)
12-Kıbrıslı Türklerin Avrupa Müktesebatına (ve Kıbrıslı Türklerin Euro ile) uyumlanması için ad hoc komitenin yeniden kurulması
13-Murad edilen iki bölgeli iki toplumlu BM Güvenlik Konseyi kararlarında öngörüldüğü şekliyle siyasi eşitliği olan federasyon zeminindeki çözüm konusunda bilgilendirme kampanyası
14-Daha fazla geçiş noktası (barikat) açılması”