ABD’li Demokrat Senatör Robert Menendez’in, Türkiye’ye, kapalı Maraş’taki faaliyetleri dolayısıyla “yaptırım uygulanmasından” söz ettiği bildirildi.
Menendez, Dış Rumlar Kongresi’ne katılmak üzere Güney Kıbrıs’ta bulunduğu sırada Fileleftheros gazetesine verdiği özel söyleşide, “ABD’nin muteber olmayan müttefiki” diye nitelediği Türkiye’ye “komşularına karşı saldırgan tavır sergileme”, “ABD’nin müttefiklerine şantaj yapma” ve “siyasileri ve gazetecileri hapsetme” suçlaması yaptı. Menendez, Türkiye’ye “Müttefiklik yükümlülüklerini yerine getirme ve (Güney) Kıbrıs’ın toprak bütünlüğüne saygılı olma” çağrısında bulundu.
Fileleftheros, Güney Kıbrıs’ın “istikrarlı ve geleneksel dostu” diye nitelediği Menendez “bu şekilde davranmaya devam etmesi halinde Washington’un Türkiye’ye karşı önlem alması gerekeceğini, Maraş’taki faaliyetlerini maksatlı görmeleri halinde bunları önleme vasıtası olarak yaptırım uygulamayı düşünmeleri gerekeceğini” öne sürdü.
Menendez, bir soruya karşılık şunları söyledi:
“Kıbrıs’ın ulusal güvenliğinin güçlendirilmesi ve Doğu Akdeniz’de önemli, demokratik ortak olması için Ada’nın ekonomik kalkınmasını güçlendirme çabalarına liderlik ettim. Demokratların ve Cumhuriyetçilerin desteklediği Doğu Akdeniz’de Güvenlik ve Enerji İşbirliği 2019 yasası Kıbrıs’a silah ihracatına köhnemiş kısıtlamaların Kıbrıs’ın, güvenliği için Amerikan teçhizatı satın almasına olanak verecek şekilde kaldırılmasına olanak sağladı. Biden hükümetinin, Kıbrıs’ın son yıllarda savunma teçhizatı satın alımı için talep edilenleri yerine getirdiğini teyit ederek bu çabada ortak gibi davranması beni çok heyecanlandırdı. Şimdi, silah satışına bir yıl yerine üç yılda bir onay verilmesine olanak tanıyacak uzun vadeli savunma planlamasını kolaylaştırma çabalarına liderlik ediyorum.”
Bir başka soruya karşılık Menendez şunları ekledi:
“Bu yıl Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail’den yasa yapıcılarla görüştüm. Ekonomik kalkınma, enerji ve deniz güvenliği ve genel istikrar için işbirliğini sürdürmeyi teyit ettik. Kıbrıs’ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygılı olması için Türkiye’ye teşvik vermek maksadıyla bir havuç-kırbaç politikasında dengelenebileceğimize inanıyorum. Örneğin Ankara, AB üyelik sürecinin yeniden canlandırılmasına ilgi beyan etti. Başkan Hristodulidis ve Başbakanı Miçotakis, Türkiye’nin Avrupa Atlantik kurumlarına daha çok entegrasyonunun aşamalı ve gerekirse geri dönüşsüz olması gerektiğine işaret ederken çok haklılar. Türkiye’nin, AB’ne katılım kriterlerini yerine getirdiği kanıtlanana kadar göğüslemesi gereken birçok farklı konu var ve ana talep, bir üyenin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı olmalı. Bunun paralelinde başka bir yöne de gitmemiz gerekir. Maraş’ta ilave Türk faaliyeti görürsek yaptırımları, bu tür faaliyetleri engelleme aracı olarak inceleyebiliriz.”
Menendez Türkiye’nin F-16 savaş uçaklarını edinmek için Güney Kıbrıs’ın “toprak bütünlüğüne saygı göstermesi ve müttefiklik yükümlülüklerine uyması” gerektiğini savundu. Menendez, Türkiye için “Bölgede müttefikleri ve komşularını tehdit etmeyen, kendi halkının temel haklarına saygılı olan işbirliği yapan bir ortak olmaya karar vererek F-16 satışına yardımcı olabileceğini her zaman söyledim” ifadesini kullandı.
Doğu Akdeniz bölgesinde hidrokarbon keşfedilmesinin yarattığı işbirliği perspektiflerine de atıf yapan Menendez, “Bölge ülkeleri bu perspektifleri değerlendirirse olumlu sonuçlar alabilir. Kıbrıs’ın enerji güvenliği politikası geliştirilmesinde oynayacağı önemli rol vardır ve daha çok bölgesel bütünlük için var olan fırsatları cesaretlendiriyoruz” dedi. Menendez, şöyle devam etti:
“EuroAfrica Interconnector ve EuroAsia Interconnector ile ilgili önemli gelişmeler de dahil enerjide ve enerji arzında, olumlu rol oynayabilecek birçok farklı tipte proje fırsatını araştırmamız gerektiğine inanıyorum. İleri götürdüğüm Doğu Akdeniz’de Güvenlik ve Enerji İşbirliği (Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act) yasasının öngördüğü gibi bir Doğu Akdeniz Enerji Merkezi oluşturmak için Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail hükümetleriyle birlikte çalışıyoruz.”
Menendez, ABD ile Güney Kıbrıs arasındaki ilişkilerin, tarihinin en üst seviyesine geldiğini, iki taraf arasındaki dostluğun derinleşmesine katkıda bulunmuş olmaktan gurur duyduğunu, bu ilişkinin kurulması için yatırım yapan Güney’deki ve ABD’deki Rumlar ile bağlar kurmaya devam edeceğini söyledi. Robert Menendez geçen yıl New Jersey Ulusal Muhafızları ve Rum Milli Muhafız Ordusu arasında ortaklık ilişkisi de dahil inanılmaz işbirliği fırsatları gördüklerini belirterek, “Bir ABD Doğu Akdeniz Enerji Merkezi Enerji kurulması için Enerji Bakanı ile işbirliğim de dahil başka şekillerde de ilişki kurmaya devam etmeyi umuyorum” dedi.
Menendez’e Kıbrıs sorununun çözümünün mümkün olup olmadığı sorusu da yöneltildi. Cevabına Pile’de yaşanan olaylara değinerek başlayan Menendez, şöyle devam etti:
“Bu tür saldırgan tavırların barışçıl çözüm isteyen çoğunluğa hizmet etmediği açıktır. Özlü ve acil bir barış süreci canlandırmamız gerektiğine inandığımı eklemek isterim. Ancak bu noktaya varmadan önce Büyükelçimiz July Fisher’e bu meselenin sahip olduğu önemi vurguladım, onun ve grubunun da sürdürülebilir bir çözüm bulunması için sıkı çalıştığına inanıyorum. Kısa vadede toplumlar arasında, ekonomik bağları derinleştirerek, değişim programları ileri götürerek ve Kıbrıs Cumhuriyeti liderliğinin Mayıs 2022’de önerdiği gibi yeni güven yaratıcı önlemler aracılığıyla güven inşa etmeyi sürdürmemiz gerekir. Uzun vadede Türkiye’yi, Kıbrıslı Türklerin özlü şekilde dahil olma cesaretini kırmaktan vazgeçmeye ikna edecek bütün araçları bulmalıyız.”